PLASTİK PENCERE TARİHE Mİ KARIŞIYOR ?

Bazı Avrupa ülkelerinde kırk yıldır ülkemizde de hemen hemen bir o kadar süredir üretilmekte olan plastik pencerelerin artık sonu gelmek üzere. Dünyada da, ülkemizde de her geçen gün gelişerek artan çevre bilinci ve sağlık sorunları ve bu sorunlara olan duyarlılık bir dönemin daha kapanmak üzere olduğunun işaretini vermektedir.

Sağlıklarına önem veren ABD gibi, İngiltere gibi veya kuzey Avrupa ülkeleri gibi ülkeler bu konuya zaten başından beri hiç mi hiç itibar göstermediler. Suudi Arabistan gibi, körfez ülkeleri gibi zengin ülkeler de bu doğal olmayan malzemeden pek hoşlanmadıkları gibi sıcak iklim şartları da zaten plastik pencere kullanımına hiç izin vermedi. Özetle belki de bu konuya bizim kadar rağbet eden bir başka ülke olmadı.

Ne var ki polimer teknolojisinin ortaya çıkışı ve sentetik maddelerin üretilmeye başlamasından bu yana bütün dünyadaki plastik çılgınlığı insanoğlunu korkunç bir çevre sorunu ile burun buruna getirmiş oldu. Konumuz plastik pencereler olmakla beraber bu konuda elimizde yeterli veri olmaması nedeni ile plastik torbalar konusunda elde edilmiş bazı ilginç rakamları benzerliğinden dolayı gözler önüne sermek gerek. Amerikan Doğayı Koruma Kuruluşlarının araştırmalarına göre; dünyada yılda beş yüz milyar ila bir trilyon arası plastik torba kullanılmaktadır.(National Geographic News Sept. 2, 2003) Bu torbaların geri dönüştürülen miktarı sadece % 1 dir. (Christian Science Monitor News Paper) O halde bunca torba nereye gidiyor ? 1975 te yapılan bir araştırmaya göre okyanuslarda dolaşan gemiler yılda yaklaşık 3 700 000 Kg plastik torbayı denizlere boşaltıyorlar. (2008 de miktar
ne olabilir?) Halen dünya yüzeyi bir plastik çöplüğüne dönmemişse bunun nedeni deniz diplerinin giderek bir çöplüğe dönüşüyor olmasındandır. Bugün Kuzey Kutbundaki Spitzbergen yakınlarından güneyde Falkland adalarına kadar deniz yüzeyinde sık sık plastik torbalara rastlanmaktadır.(British Antartic Survey) Işık ve ısı plastiklerde kimyasal çözülmelere neden olur. Zamanla parçalanmalar devam ederek daha küçük ve daha zehirli petro-polimer partiküllere dönüşür. Bunlarda sulara, toprağa karışır. Sonuçta bu mikroskopik partiküller besin zincirine girer, işte o zaman doğal yaşam tamı tamına tehlikeye girmiştir. (World Wildlife Fund Report 2005) San Francisco plastik torba kullanımını yasaklayan ilk şehir, yakında bunu Boston ve Oakland takip edecek. Bangladeş ve Ruanda’da yasaklandı. Çin’de ve İrlanda’da ağır vergilerle hemen hemen kullanılmaz hale getirildi. Hindistan, İsrail, Kanada gibi birçok ülkede yasaklama konusunda çalışmalar var.

Plastik pencerelere gelince bunlar henüz denizlere veya topraklara dökülmedi ama bunlardaki tehlikenin boyutu daha farklı. Plastik pencereler kimyasal ismi Poli Vinil Klorür (PVC) olan bir plastik türünden yapılmaktadır. Bir petrol türevi olan Vinil Klorürün polimerleşmesiyle meydana gelen bu PVC plastikler de ısıyla ve ışıkla bozuluma uğrar, ancak bu hemen gözle görülüp farkında olunacak bir olay değildir. Gayet yavaş ve sinsi şekilde seyreden bir olaydır.

PVC, çevreye en zararlı plastik türüdür. PVC üretimi 60 larda başladı ve çok hızlı bir artış gösterdi. Endüstriyel Klor' la üretilen diğer bir kısım ürünlerin (PBC, CFC ve klorlu solventler) yasaklanması veya kısıtlanmasına rağmen bugün dünyadaki toplam klor üretiminin % 30 unu kullanan PVC’ye henüz bir kısıtlama gelmiş değil ancak yakında geleceği muhakkak. Çünkü bu plastik, üretiminden başlayan yaşam döngüsünün (LCA) her evresinde çevreye zararlı olmaktadır. En başta Dioxin denen bir zehirli kimyasalın dünyadaki en büyük kaynağıdır. Dioxin PVC nin üretimi sırasında, PVC den mamul her şeyin üretimi sırasında ve kullanımında havaya salınmaktadır. Dahası var PVC eşyanın üretiminde PVC ile birlikte birtakım zehirli katkılar da kullanılmaktadır. Bunlar, plastikleştiriciler (Plasticisers), sağlamlaşması için darbe artırıcı katkılar, ısı ve ışık dayanımını artırmak için (Stabilizör olarak) kanserojen olduğu tespit edilmiş olan Kadmiyum Baryum, Kurşun, çinko, ve kalay esaslı ağır metal tuzları, işleme kolaylığı için kaydırıcılar, toksik pigmentler gibi bir sürü ikincil zehirli kimyasallardır. En çok kullanılan plastikleştirici ftalat (DEHP) kanserojen olduğundan şüphe edilen bir kimyasaldır. Zaten Dioxin tek başına çevreye salınan kimyasalların en zehirli olanıdır. PVC den çıkan Dioxinler bugün bütün çevrede yaygın bir şekilde bulunmakta ve hatta gıda zincirine bile girmiş durumda dır. TCDD Dioksinler grubunun en öldürücü olanıdır ve şimdiye kadar insanoğlunun ürettiği en zehirli bileşiktir. Bina ve otomobil yangınlarında en sık rastlanan ölüm şekli bu zehirli dumanların solunumundan meydana gelmektedir. Bu gerçek, birçok itfaiye raporlarında yer almaktadır

Plastik pencere üreticisinin bizzat kendisinin kullananlara pencerenin koku yaptığı ve sık sık havalandırılması gerektiğini bildirmesi bile bu malzemenin sağlık konusunda nasıl bir madde olduğunu göstermektedir. Plastik pencerelerin yapıldığı plastik olan PVC 'nin böyle şaibeli oluşu çevreye duyarlılığı daha fazla olan batı toplumlarında tamamen gözden düşmesine sebep olmuş bizde ise yeni yeni bilinmeye başlanmıştır. Bu da halkın plastik pencerelerden soğumasına ve uzaklaşmasına yol açmaktadır. Plastik pencere üretimi artık düşüşe geçmiştir.

Bir diğer etmen de her şeyde olduğu gibi moda konusudur..Kırk yıla yakın bir zamandır kullanımda olan plastik pencerelerin artık modası da geçmek üzeredir. İlk başta lüks gibi görünen plastik pencereler şimdi gece kondu evlerinin tamamında kullanılmaktadır. İnşaat standardının yükseldiği sadece İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerde değil, birçok Anadolu kentinde, hele turistik yörelerde milyon dolarlarla satılan lüks inşaatlarda ayağa düşen plastik pencerelerin kullanımı artık ayıp olmaktadır. Üstelik bizde de hızlı bir şekilde doğallığa ve tekrar ahşap gibi doğal malzemelerin kullanımına dönüş başlamıştır. Bu da, bariz bir şekilde plastik pencerelerin sonunun geldiğine işarettir.Ahşap pencere üretimi yapan arbor ürünleri için tıklayınız...

Plastik pencerelerin yeniden yükselen rakibi ahşapla ilgili son yıllarda ülkemizde de ciddi birkaç yatırım yapıldı. Artık PVC pencerelerdeki çift açılım, kayar, katlanır vb tüm mekanik imkanları daha fazlasıyla ahşap pencerelerde bulmak mümkün.

Tüm Zamanların Yapı Malzemesi: Ahşap

Bir evi sadece ahşap kullanarak baştan sona inşa etmek mümkündür. Yapılarda kullanılan diğer hiç bir malzeme böylesine geniş bir kullanım imkanı sunmaz. Güncel araştırmalara göre Almanya'da ev inşa edenlerin % 40'ından fazlası, İskandinavya'da ise yaklaşık % 85'i ahşabı tercih etmektedir. Almanya'da ahşabın mimari malzeme olarak payı 1991 ile 2002 yılları arasında iki kat artış göstermiştir.

Çünkü ahşap sağlıklıdır: Ahşap toz çekmez, mekandaki rutubeti emip, salarak bir tür nem düzenleyici görevi görür. Ahşap ısının transferini engelleyen, havayla dolu hücreleri sayesinde alternatifi olan malzemelerden daha yüksek ısı yalıtımı sağlar. Ahşabın ısı iletkenliği 0,13 W/mK gibi çok düşük değerlerde seyreder. Bu nedenle, kibritlerin, mekanik aksam donanımının saplarının, tavanların ve duvar süslemelerinin yapımında ahşap kullanılır. Ahşabın belirgin ısısı ise oldukça yüksektir. Bu bir kilogramlık ahşabın ısısının artırılması ve azaltılması için çok fazla enerjiye ihtiyaç duyulması anlamına gelir. Ahşap, taşlardan ve betonlardan neredeyse iki kat daha fazla ısı enerjisine; benzer bir şekilde, çeliği ısıtmak ve soğutmak için kullanılan ısı enerjisinin üç katına ihtiyaç duyar.

Çünkü ahşap ekonomiktir: İnşaat malzemesi olarak ahşabın ömrü 80 ila 100 yıl olarak öngörülmekle birlikte ortaçağdan kalan birçok ahşap bina bu sürelerin çok üzerine çıkılabildiğini göstermektedir. Ahşabın sık sık bakım gerektirdiğine dair önyargılar, insanların ahşabın dış yüzeyini boyayarak kapatmaları gerektiğini düşündükleri zamanlara aittir.

-->

Kaynak: Reha GÜNAY, Geleneksel ahşap yapılar ve çözüm yolları, 2002, İstanbul

-->

Son yıllarda ahşabın doğal haliyle pencere ve kapı malzemesi olarak kullanımı yeniden önem kazanmıştır. Diğer bir deyişle masif ahşap pencere ve masif ahşap kapı günümüzde yeniden mimarların gözdesi durumuna gelmiştir. Ülkemizde de lamine ahşap kullanarak pencere ve kapı üreten modern fabrikalar bulunmaktadır. 

Arbor’dan Akıl Karı Ahşap Pencere ve Kapılar

-->Ahşap pencere ve kapılar, bilhassa endüstriyel şekilde üretilenleri yüksek stabiliteye sahiptir. Zorlanmalara ve yüksek ısılara dirençlidir.

PVC pencerelerin çelik profil ile desteklenmesi gerekmektedir. PVC malzeme sürekli baskı altında kalırsa şekil değiştirmeye meyleder. İçindeki çelik profil köşelerden dolaşmadığı için, bazı olumsuz durumlarda kanat şekil değiştirebilir. Bunun sonucunda kanat kötü açılır ve kapanır. Deforme olmuş kanadın düzeltilmesi ise imkansızdır.

İyi yalıtım değerine sahip olmayan malzemelerin daha çok enerji kaybına neden olacağı aşikardır. Ağaç, selülozik, gözenekli bir madde olması ve metallerde olduğu gibi enerjinin bir molekülden diğerine geçmesi için gerekli serbest elektronların azlığı sebebiyle sıcaklığı en az ileten malzemelerdendir. Tartışmasız şekilde ahşap PVC'den daha iyi yalıtım değerine (ortalama termal iletkenliği 0,13 W/mK) sahiptir. Alüminyum'da bu değer 5.9 W/mK iken PVC'de 0.8 W/mK dolaylarındadır. Ahşabın ev gereçlerinin saplarında kullanılma sebebi de işte bu düşük ısı iletim özelliğinden dolayıdır.

-->

İskandinavya'da müstakil evlerin % 85'inin ahşap kullanılarak yapılması, ahşabın olumsuz doğa koşullarına karşı nasıl koyabileceğini en iyi gösteren örnektir. Ahşap hafif bir malzeme olmasına rağmen, kuvveti oldukça yüksektir. Örneğin ahşabın gerilme kuvveti 0.6 N/cm3 ve özgül ağırlığı 100 N/mm2, çeliğin gerilme kuvveti ise 7.89 N/cm3 ve özgül ağırlığı 500 N/mm2'dir. Gerilme kuvveti özgül ağırlığa bölündüğünde bize malzemenin kırılma uzunluğunu ve kalitesini verir. Ahşabın gerilme kuvvetinin özgül ağırlığına oranı 166 N.cm3/g.mm2 iken çelikte aynı oran 63 N.cm3/g.mm2 gibi çok daha düşük bir değerdedir. Bu durum kendi ağırlığı ile asılması sonucunda malzemenin kırılma uzunluğu anlamına gelmektedir. Çeliğin kırılma uzunluğu yapılarda kullanıldığında 5.4 km. krom mobil çeliği 6.8 km. sertleştirilmiş kavisli çelik 17.5 km. ladin ağacının kırılma uzunluğu 19.8 km. ve kayın ağacı ise 28.3 km.'dir. Bu açıdan lamine ahşaplar kimi çeliklere göre 5,5 kata varan üstünlüğe sahiptirler. Bu tür özellikleri nedeniyle ahşap çoğunlukla sağlık merkezlerinde ve spor salonlarında kullanılmaktadır.

Sese karşı davranışı açısından ahşap oldukça karmaşık bir malzemedir. Ses iletim hızı metallere yakın olan ahşap şaşırtıcı oranda ses emilim özelliği gösterir. Böylece akseden sesleri ve gürültüyü emer. Konser salonlarındaki yaygın kullanımı da bu yüzdendir.

Ahşap yanma sıcaklıklarına ulaşıncaya dek fiziksel dayanıklılığından önemli bir şey kaybetmez. Alternatifi olan yapay malzemelerse maruz kaldıkları sıcaklığa bağlı olarak zayıflar ve yumuşar. Ahşap ile alternatiflerinin yangın durumunda ortaya çıkan farkları ilgili bölümde ayrıca yer almaktadır.

Ahşap doğru şekilde bakıldığı takdirde havadaki zararlı maddelerden etkilenmez, aluminyum giydirmeliler ise daha da yüksek koruma sağlar. Oysa PVC zamanla dış etkilerden tahribata uğrar, rengi solar ve yüzeyi gevrekleşir.

Ahşap pencere ve kapılar mimarların bir numaralı malzemesi olmuştur, çünkü mevcut cepheye her türlü şekilde uyum sağlar ve onunla bütünleşir.

-->

Türkiye’de de artık ahşabı tüm bu avantajlarıyla kullanan modern bir pencere ve kapı üreticisi var. İstanbul Silivri’de 20.000 m2 alanda üretim yapan Arbor ürünleri şimdiden evlerimize giriyor.